Net-billing w Polsce

Jak działa system rozliczeń prosumentów?

Od 1 kwietnia 2022 roku w Polsce obowiązuje system rozliczeń dla prosumentów nazywany net-billingiem, który zastąpił dotychczasowy model opustów (net-metering). Wprowadzenie tej zmiany było wynikiem dostosowania polskich przepisów do wymogów unijnych oraz do dynamicznie rosnącej liczby instalacji fotowoltaicznych w kraju. W artykule omówimy, jak działa net-billing, jakie są jego zalety i wady oraz jakie ma znaczenie dla rozwoju odnawialnych źródeł energii w Polsce. 

Jak działa system net-billingu?

Net-billing polega na rozliczaniu energii wyprodukowanej przez instalację prosumencką w oparciu o jej wartość rynkową, a nie ilość przesłanych kilowatogodzin, jak miało to miejsce w starym systemie opustów. W praktyce oznacza to, że: 

1. Prosument produkuje energię elektryczną z własnej instalacji, np. fotowoltaicznej, a nadwyżki (tj. energię, której nie zużyje na bieżąco) przesyła do sieci. 
2. Każda kilowatogodzina przesłana do sieci jest wyceniana według bieżącej ceny rynkowej energii elektrycznej na giełdzie (TGE – Towarowa Giełda Energii). 
3. Wartość energii przesłanej do sieci jest zapisywana na specjalnym koncie prosumenta w formie depozytu. 
4. Gdy prosument potrzebuje energii z sieci (np. w nocy lub w okresach niskiej produkcji), kupuje ją po cenach rynkowych. Środki zgromadzone na koncie prosumenckim mogą być wykorzystywane do pokrycia kosztów zakupu energii, natomiast niewykorzystane kwoty przepadają po 12 miesiącach. 

 

Dlaczego wprowadzono net-billing?

Zmiana systemu rozliczeń była podyktowana kilkoma kluczowymi czynnikami. Pierwszym i najważniejszym była potrzeba dostosowania systemu do standardów Unii Europejskiej w sprawie energii odnawialnej. Do tych działań zaliczało się również wdrożenie mechanizmów, które lepiej odzwierciedlają wartość rynkową energii elektrycznej. 

Co więcej, w ostatnich latach Polska odnotowała ogromny wzrost liczby instalacji fotowoltaicznych. System opustów stał się obciążeniem dla operatorów sieci elektroenergetycznych i budżetów państwowych. Net-billing zachęca do większego zużycia energii na potrzeby własne, co zmniejsza obciążenie sieci elektroenergetycznej. 

 

Zalety net-billingu 

1. Transparentność – System net-billingu opiera się na rzeczywistej wartości energii, co sprawia, że jest bardziej przejrzysty dla prosumentów. 
2. Promocja magazynowania energii – Nowy model rozliczeń zachęca do inwestowania w magazyny energii, co przyczynia się do stabilizacji krajowego systemu elektroenergetycznego. 
3. Efektywne zarządzanie energią – Prosument ma większą motywację, aby dostosować zużycie energii do jej produkcji, co pozwala na większą autokonsumpcję. 

Wady i kontrowersje 

1. Niższa opłacalność – Dla wielu prosumentów net-billing oznacza mniejsze oszczędności w porównaniu z wcześniejszym systemem opustów. Wartość energii sprzedanej do sieci często jest niższa niż koszt jej zakupu. 
2. Zmienność cen – Wycenianie energii na podstawie giełdowych cen rynkowych powoduje, że przychody prosumenta są bardziej zmienne i trudne do przewidzenia. 
3. Ograniczenie depozytu – Niewykorzystane środki na koncie prosumenta przepadają po 12 miesiącach, co dla niektórych użytkowników może być niekorzystne. 

 

Wpływ net-billingu na krajowy rynek OZE

Jak można było się spodziewać, wprowadzenie net-billingu wywołało mieszane reakcje na rynku. Z jednej strony nowy system jest bardziej zgodny z zasadami rynku energii i promuje odpowiedzialne korzystanie z OZE. Z drugiej strony może zniechęcać nowych inwestorów do zakładania mikroinstalacji, zwłaszcza tych, którzy oczekiwali szybkiego zwrotu z inwestycji. 

Eksperci podkreślają, że kluczową rolę w sukcesie net-billingu odgrywa edukacja prosumentów. Co więcej, korzyści wynikające z większej autokonsumpcji czy inwestycji w magazyny energii mogą sprawić, że nowy system stanie się bardziej atrakcyjny. 

 

Perspektywy rozwoju OZE w Polsce

Net-billing to dopiero początek zmian prawnych wokół prywatnych instalacji OZE w naszym kraju. W przyszłości możemy spodziewać się kolejnych zmian, takich jak: 

• Wzrost znaczenia magazynów energii – Rozwój technologii magazynowania energii pozwoli prosumentom na jeszcze większą niezależność od krajowego systemu elektroenergetycznego. Już w tym momencie obserwujemy wzrost działań wspierających prywatne inwestycje w magazyny energii, mające być naturalnym uzupełnieniem dla istniejących już instalacji OZE. 

• Rozwiązania hybrydowe – Wraz z rosnącą świadomością i dostępnością rozwiązań OZE, na popularności zyskuje łączenie fotowoltaiki z innymi źródłami energii, np. pompami ciepła. Takie rozwiązania pomagają na optymalizację produkcji energii elektrycznej i cieplnej na potrzeby własne. 

• Dynamiczne taryfy – Wprowadzenie taryf dynamicznych może jeszcze bardziej zoptymalizować zużycie energii i zwiększyć oszczędności prosumentów. 

 

Podsumowanie 

Net-billing to krok w stronę bardziej zrównoważonego i sprawnego rynku energii w Polsce. Choć wprowadzenie systemu wiązało się z wyzwaniami, dało również szansę na rozwój nowoczesnych technologii oraz zwiększenie świadomości energetycznej społeczeństwa. W najbliższych latach kluczowe będzie dalsze wsparcie dla prosumentów oraz rozwój infrastruktury, która umożliwi pełne wykorzystanie potencjału odnawialnych źródeł energii. 

 

Tekst i opracowanie: Julia Szafran

Kontakt

Efektywniej sp. z o.o. pl. Wolności 7b, 50-071 Wrocław tel.: 883 747 577 e-mail:  info@efektywniej.pl