W miarę postępujących zmian klimatycznych oraz rosnącej świadomości ekologicznej, pojęcie śladu węglowego zyskuje coraz większe znaczenie w europejskich regulacjach prawnych i środowiskowych. Przedsiębiorstwa odgrywają kluczową rolę w redukcji globalnej emisji gazów cieplarnianych, a ich dekarbonizacja stanowi pierwszy krok na drodze do zrównoważonego rozwoju. Sprawdź, jak obliczyć ślad węglowy firmy i sprawnie nim zarządzać.
Czym jest ślad węglowy?
Ślad węglowy to miara całkowitej emisji gazów cieplarnianych wytwarzanych w wyniku działalności danej organizacji, procesu produkcyjnego czy cyklu życia produktu. Obejmuje nie tylko emisje dwutlenku węgla, ale także innych gazów cieplarnianych, takich jak metan, podtlenek azotu oraz fluorowane gazy cieplarniane. Wszystkie te związki są wyrażone w ekwiwalencie CO2.
Obliczanie śladu węglowego pozwala oszacować, w jaki sposób działalność danego podmiotu wpływa na środowisko naturalne. Dzięki temu możemy zidentyfikować obszary, w których warto wprowadzić zmiany mające na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych. Przedsiębiorstwa mogą analizować swoje procesy produkcyjne, aby znaleźć sposoby na dekarbonizację. W grę wchodzi zmniejszenie zużycia paliw kopalnych, inwestycje w OZE, czy też zmniejszenie emisji związanych z transportem.
W przypadku produktów, obliczanie śladu węglowego obejmuje cały ich cykl życia. Trwa on od wydobycia surowców, przez proces produkcji, transport, użytkowanie, aż po utylizację. Coraz więcej organizacji, zarówno publicznych, jak i prywatnych, zaczyna monitorować i raportować swój ślad węglowy. Działania te są często motywowane nie tylko troską o środowisko, ale także rosnącymi oczekiwaniami konsumentów oraz prawnymi wymogami regulacyjnymi.
Certyfikacja i oznaczenia śladu węglowego
W obliczu rosnącej świadomości konsumentów, coraz więcej firm decyduje się na certyfikację i oznaczanie swoich produktów informacjami o śladzie węglowym. Ułatwia to klientom dokonywanie świadomych wyborów i sprzyja budowaniu zaufania do marki.
Unia Europejska nie posiada jednolitego, obowiązkowego systemu certyfikacji śladu węglowego. Istnieje jednak kilka ważnych regulacji i standardów, które są powszechnie stosowane:
- EU ETS (European Union Emissions Trading System): Jest to system handlu emisjami, który obejmuje sektory przemysłowe i energetyczne, narzucając limity emisji i pozwalając na handel uprawnieniami do emisji.
- Rozporządzenie o śladzie środowiskowym produktu (Product Environmental Footprint – PEF): PEF to inicjatywa Komisji Europejskiej mająca na celu ustanowienie wspólnej metodologii do oceny i raportowania śladu środowiskowego produktów, w tym śladu węglowego.
W UE stosowane są także międzynarodowe normy dotyczące śladu węglowego:
- ISO 14067: Międzynarodowa norma dotycząca śladu węglowego produktów, określająca zasady i wymagania dotyczące kwantyfikacji i raportowania emisji gazów cieplarnianych związanych z cyklem życia produktów.
- GHG Protocol: Ramy opracowane przez World Resources Institute (WRI) i World Business Council for Sustainable Development (WBCSD), które pomagają organizacjom w mierzeniu i zarządzaniu emisjami gazów cieplarnianych.
Jak obliczyć ślad węglowy przedsiębiorstwa?
Obliczenie śladu węglowego przedsiębiorstwa jest procesem złożonym, który wymaga analizy różnych aspektów działalności firmy. Zasadniczo można podzielić go na trzy następujące etapy.
- Identyfikacja źródeł emisji
Obliczanie śladu węglowego organizacji należy rozpocząć od identyfikacji i podziału źródeł emisji wedle poniższych zakresów:
Zakres 1 – Obejmuje bezpośrednie emisje gazów cieplarnianych pochodzące ze źródeł będących własnością lub kontrolowanych przez przedsiębiorstwo. Zalicza się do nich spalanie paliw w celach grzewczych, transportowych czy produkcyjnych, a także emisje niezorganizowane, np. uwalnianie czynników chłodniczych.
Zakres 2 – Dotyczy pośrednich emisji energetycznych związanych z wytwarzaniem energii elektrycznej, ciepła, pary wodnej lub chłodu zakupionych od zewnętrznych dostawców.
Zakres 3 – Obejmuje pozostałe pośrednie emisje gazów cieplarnianych powstające w łańcuchu wartości firmy. Zalicza się do nich m.in. emisje związane z transportem i dystrybucją, przetwarzaniem sprzedanych produktów, podróżami służbowymi pracowników czy inwestycjami kapitałowymi. Przy obliczaniu śladu węglowego w tym zakresie można wykorzystać dane od dostawców i odbiorców lub wskaźniki emisji z literatury branżowej.
- Analiza danych
Drugim krokiem będzie analiza danych na temat zużycia energii, paliw, surowców oraz innych czynników wpływających na emisje w każdej z kategorii. Dane te mogą obejmować:
- Zużycie paliwa (litry, m³)
- Zużycie energii elektrycznej (kWh)
- Ilość produkowanych odpadów (tony)
- Transport (kilometry przejechane przez firmowe pojazdy, transport towarów itp.)
- Przeliczenie emisji na ekwiwalent CO₂
Użyj odpowiednich wskaźników emisji, aby przeliczyć zużycie energii i paliw na ekwiwalent dwutlenku węgla (CO₂e). Wskaźniki te można znaleźć w literaturze naukowej, raportach rządowych lub na stronach organizacji zajmujących się ochroną środowiska.
Przykład przeliczeń:
- 1 litr benzyny = 2,31 kg CO₂e
- 1 kWh energii elektrycznej (z sieci) = 0,233 kg CO₂e (w zależności od mixu energetycznego kraju)
Obliczanie śladu węglowego – korzyści dla firmy
Pomiar śladu węglowego przynosi przedsiębiorstwom wiele korzyści, wykraczających poza aspekty środowiskowe:
- Identyfikacja obszarów do optymalizacji: Analiza źródeł emisji pozwala zidentyfikować energochłonne procesy i działania generujące największy ślad węglowy, co ułatwia wdrażanie środków ograniczających zużycie energii i dekarbonizację.
- Poprawa efektywności operacyjnej: Działania zmierzające do redukcji emisji gazów cieplarnianych często wiążą się ze zwiększeniem efektywności energetycznej, optymalizacją łańcucha dostaw i innymi oszczędnościami.
- Przewaga konkurencyjna: Firmy, które aktywnie mierzą i redukują swój ślad węglowy, zyskują przewagę nad konkurencją, zwłaszcza w obliczu rosnących wymagań regulacyjnych i oczekiwań konsumentów.
- Szersze możliwości rynkowe: Niektóre branże i sektory już teraz wymagają od swoich dostawców i partnerów biznesowych raportowania śladu węglowego i stopniowej dekarbonizacji. Spełnienie tych wymogów otwiera nowe możliwości rynkowe.
- Poprawa wizerunku i reputacji: Przedsiębiorstwa, które podejmują działania na rzecz zrównoważonego rozwoju, cieszą się lepszą reputacją i zaufaniem interesariuszy, co przekłada się na lojalność klientów i atrakcyjność dla inwestorów.
Ślad węglowy produktu
Oprócz śladu węglowego całej organizacji, istotne jest również obliczanie śladu węglowego poszczególnych produktów lub usług. Pozwala to zidentyfikować etapy cyklu życia produktu generujące największe emisje gazów cieplarnianych i podjąć odpowiednie działania naprawcze.
Ślad węglowy produktu obejmuje emisje powstające na każdym etapie jego „życia”. Od pozyskania surowców, przez procesy produkcyjne, transport i dystrybucję, aż po użytkowanie i utylizację. Dzięki tej analizie przedsiębiorstwa mogą optymalizować łańcuch dostaw, wybierać bardziej ekologiczne materiały i technologie produkcji oraz edukować konsumentów w zakresie zrównoważonego użytkowania produktów.
Przykłady działań redukujących ślad węglowy
Istnieje wiele sposobów na dekarbonizację przedsiębiorstwa, a ich wybór zależy od specyfiki branży i procesów produkcyjnych. Oto kilka przykładowych działań:
- Zwiększanie efektywności energetycznej budynków i procesów produkcyjnych
- Przechodzenie na odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna czy wiatrowa
- Optymalizacja łańcucha dostaw w celu skrócenia dystansów transportowych
- Zastępowanie materiałów i surowców bardziej ekologicznymi alternatywami
- Edukacja pracowników i wdrażanie programów oszczędzania energii
- Kompensacja emisji gazów cieplarnianych poprzez inwestycje w projekty zalesień lub inne inicjatywy środowiskowe.
Wiele firm łączy powyższe strategie, aby skutecznie redukować swój ślad węglowy i wspierać efektywność energetyczną.
Podsumowanie
Obliczanie śladu węglowego staje się kluczowym elementem strategii zrównoważonego rozwoju dla przedsiębiorstw na całym świecie. Pomiar emisji gazów cieplarnianych niesie ze sobą szereg korzyści biznesowych. Będą to m.in. poprawa efektywności operacyjnej, przewaga konkurencyjna, lepszy dostęp do rynków i finansowania oraz budowanie pozytywnego wizerunku.
W obliczu rosnących regulacji prawnych, firmy aktywnie redukujące swój ślad węglowy, będą lepiej przygotowane na wyzwania przyszłości. Wdrażanie zrównoważonych praktyk zapewni zgodność z przepisami oraz umożliwi czerpanie korzyści z bycia liderem w dziedzinie ochrony środowiska.
Szukasz sposobów na poprawę efektywności energetycznej swojej firmy? Zapraszamy do kontaktu!
Tekst i opracowanie: Julia Szafran
Kontakt
 |
Efektywniej sp. z o.o. pl. Wolności 7b, 50-071 Wrocław tel.: 883 747 577 e-mail: info@efektywniej.pl |
