Czy budownictwo pasywne się opłaca?

Jaki jest realny koszt energooszczędnych domów?

W obliczu dynamicznych wyzwań związanych ze zmianami klimatu i rosnącymi kosztami energii, koncepcja budownictwa pasywnego staje się coraz bardziej atrakcyjna. Wizja niemalże samowystarczalnych, ultra-oszczędnych domów jest kusząca, jednak marzenia inwestorów często rozbijają się o wysokie koszty rozwiązań wspierających oszczędzanie ciepła i energii. Powstaje pytanie, czy i kiedy budownictwo pasywne może się zwrócić. Odpowiedzi poszukajmy wspólnie!

Na czym polega budownictwo pasywne?

Budownictwo pasywne to innowacyjne podejście do projektowania i konstruowania budynków. Opiera się ono na zasadzie minimalizacji zużycia energii poprzez wykorzystanie naturalnych zasobów oraz optymalizację efektywności energetycznej budynku. W tym celu w założenia budownictwa pasywnego na stałe wpisane jest wykorzystanie inteligentnych rozwiązań termicznych, wentylacyjnych i konstrukcyjnych. Główne założenie tego typu budownictwa opiera się na stworzeniu efektywnej bariery izolacyjnej, eliminującej straty ciepła i umożliwiającej maksymalne wykorzystanie naturalnych źródeł energii.

W rezultacie tego podejścia, budynki pasywne mogą charakteryzować się znaczącym zmniejszeniem kosztów związanych z eksploatacją oraz pozytywnym wpływem na środowisko naturalne.

Przyjmuje się, że aby zaklasyfikować budynek jako pasywny, jego roczne zapotrzebowanie na wszystkie potrzeby energetyczne (czyli np. ogrzewanie, zużycie prądu, przygotowanie c.w.u.) nie może przekroczyć 120 kWh/m².

Z tego wszystkiego, roczne zapotrzebowanie na ciepło nie może przekraczać 15 kWh/ m². To około osiem razy mniej niż w statystycznym polskim domu!

Co sprawia, że budownictwo pasywne jest energooszczędne?

Wśród rozwiązań uznanych za standard w projektowaniu i konstrukcji budynków pasywnych znajdą się m.in.:

Izolacja termiczna: Budynki pasywne charakteryzują się doskonałą izolacją termiczną. Dobrej jakości izolacja jest kluczowa dla zatrzymywania ciepła wewnątrz budynku w okresie zimowym oraz utrzymania go na zewnątrz latem. Przyjmuje się, że grubość warstwy izolacyjnej na ścianach, dachu i fundamentach domu pasywnego powinna wynosić minimum 30 cm.
Ergonomiczna bryła budynku: Domy pasywne cechują się bardzo oszczędną w formie bryłą. Będą one kwadratowe lub prostokątne, bez żadnych wnęk, wycięć i mostków cieplnych, z jedno- lub dwuspadowymi dachami o prostej konstrukcji.
Wentylacja z rekuperacją ciepła: Systemy wentylacyjne w budynkach pasywnych wykorzystują mechanizmy umożliwiające odzysk ciepła z powietrza wywiewanego i przekazanie go powietrzu nawiewanemu, co przyczynia się do redukcji strat cieplnych.
Optymalna orientacja budynku względem stron świata: Projektanci starają się maksymalnie wykorzystać zasoby naturalne, takie jak światło słoneczne. Przemyślana już na etapie projektu orientacja budynku pozwala na jak najdłuższe wykorzystanie naturalnego światła. Dzięki temu jego mieszkańcy mogą jak najdłużej obyć się bez włączania oświetlenia. Dodatkowo, południowa ekspozycja budynku sprawdza się podczas miesięcy zimowych. Co do zasady, domy mające spełniać założenia budownictwa pasywnego powinny być lokowane w otwartym, możliwie jak najmniej zacienionym terenie.
Szczelne okna i drzwi: W budynkach pasywnych stosuje się wysokowydajne okna i drzwi, które zapewniają doskonałą izolację termiczną, zapobiegając nadmiernemu wychładzaniu lub przegrzewaniu pomieszczeń przy jednoczesnym zapewnieniu dostępu do naturalnego oświetlenia.

Korzyści płynące z budownictwa pasywnego

Budownictwo pasywne zapewnia wiele korzyści, zarówno dla właścicieli domów, jak i dla środowiska. Przede wszystkim, domy pasywne są niezwykle energooszczędne, dzięki czemu ich mieszkańcy mogą cieszyć się znacznie niższymi kosztami ich użytkowania. Dzięki zmniejszonemu zużyciu mediów, budownictwo pasywne przyczynia się do redukcji emisji gazów cieplarnianych, co ma pozytywny wpływ na środowisko naturalne.

Inną korzyścią związana z budownictwem pasywnym jest wysoki komfort cieplny, jaki zapewnia mieszkańcom. Domy te są dobrze izolowane, co oznacza, że utrzymują stałą temperaturę wewnątrz bez względu na warunki atmosferyczne na zewnątrz. Dodatkowo, wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła zapewnia świeże powietrze bez konieczności otwierania okien, co eliminuje hałas i zanieczyszczenia zewnętrzne.

Czy budownictwo pasywne się opłaca?

Czy budownictwo pasywne jest opłacalne? To pytanie często zadawane przez potencjalnych inwestorów. Odpowiedź brzmi: tak, budownictwo pasywne może być bardzo opłacalne, jednak w dłuższej perspektywie czasowej. Szacuje się, że w zależności od użytych materiałów, ilości kondygnacji, kosztów projektu i robocizny, cena za m² budynku pasywnego są o 10-20% wyższe od ich „standardowych” odpowiedników.

Chociaż koszt budowy domu pasywnego jest wyższy niż w przypadku tradycyjnego budynku, oszczędności wynikające z niższych rachunków za energię i ewentualne korzyści podatkowe mogą z czasem zrekompensować, a nawet przebić tę różnicę. O jakich kwotach mówimy? Okazuje się, że roczne rachunki ponoszone na ogrzewanie domu pasywnego plasują się na poziomie 1000 zł rocznie. Tymczasem właściciele „standardowych” gospodarstw domowych muszą zapłacić od czterech do nawet sześciu razy więcej.

Licząc same oszczędności na rachunkach, zwrot inwestycji pasywny dom powinien nastąpić w ciągu kilkudziesięciu lat od ukończenia budowy. Kiedy konkretnie? Ciężko stwierdzić. Finalny czas zwrotu zależeć będzie od ostatecznego kosztu budowy i wysokości comiesięcznych opłat. Czas ten można jednak znacząco skrócić dzięki licznym programom dofinansowań.

Dofinansowania i programy rządowe dla budownictwa pasywnego

W ostatnich latach polskie instytucje rządowe powołały do życia liczne programy wsparcia dla rozwiązań energooszczędnych i termomodernizacyjnych. Obejmują one zarówno dofinansowania lub pełne finansowanie zakupu i montażu rozwiązań powszechnie stosowanych w budownictwie pasywnym, ale też… samą budowę tego typu obiektów.

Jeśli marzy Wam się postawienie własnego pasywnego domu, możecie ubiegać się o specjalne dofinansowanie w kwocie 50 000 złotych ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Mimo że w żadnym wypadku nie pokryje ono kosztów budowy, to jednak warto uwzględnić je na etapie planowania inwestycji.

Wspomniane wsparcie finansowe uzyskacie pod postacią częściowej spłaty kredytu zaciągniętego na poczet inwestycji budowlanej. Co ważne, inwestor otrzymuje przyznane środki dopiero po oddaniu domu do użytku, na podstawie świadectwa energetycznego nowopowstałego budynku.

Gdzie jeszcze szukać środków na budowę?

Z pomocą mogą przyjść programy finansujące rozwiązania OZE, w tym przydomowe magazyny energii i nowoczesne źródła ciepła. W koordynowanym przez NFOŚiGW programie „Mój Prąd” możemy otrzymać nawet do 31 000 zł na instalację fotowoltaiczną z magazynem ciepła i energii oraz z systemem zarządzania energią w domu. Z kolei „Moje Ciepło” to program umożliwiający pozyskanie środków na zakup i montaż nowoczesnych pomp ciepła. W zależności od wybranego typu urządzenia, wnioskujący mogą liczyć nawet na 21 000 zł zwrotu poniesionych kosztów.

Warto zasięgnąć informacji u lokalnych władz, aby dowiedzieć się, jakie programy aktualnie są dla nas dostępne.

Budownictwo pasywne – potencjał na przyszłość

Budownictwo pasywne wciąż jeszcze ma duży potencjał do rozwoju w naszym kraju. W miarę rosnącej świadomości ekologicznej i wzrostu cen energii, trend na energooszczędną architekturę powoli wchodzi do kanonu polskiego mieszkalnictwa. Mając na uwadze wciąż zaostrzane wymagania techniczne dot. nowopowstających budynków mieszkalnych, już za kilkanaście lat to, co dziś wydaje się kosztowną nowinką, może stać się standardem.

Ponadto, rozwój nowych technologii i rosnąca popularność energooszczędnych rozwiązań sprawiają, że budownictwo pasywne zwyczajnie tanieje. Panele słoneczne, pompy ciepła czy przydomowe magazyny energii nie są już egzotyczną nowinką, a standardem wdrażanym przez świadomych właścicieli.

Jeśli zaciekawił Was temat domów pasywnych, koniecznie przeczytajcie też nasz artykuł pt. Bryła i kształt budynku pasywnego, projekt domu energooszczędnego.

Tekst i opracowanie: Julia Szafran