Kontrole ogrzewania i klimatyzacji – pytania i odpowiedzi

Obowiązkowe kontrole już w kwietniu!

O ile rok 2023 upływa pod znakiem świadectw energetycznych, tak już za kilka miesięcy uwaga właścicieli i zarządców budynków skupi się na obowiązkowych przeglądach systemów ogrzewania i klimatyzacji. Już od kwietnia każdy właściciel lub zarządca budynku będzie miał obowiązek zlecenia i wykonania okresowej kontroli technicznej wspomnianych instalacji. I choć informacji na temat tego nowego zobowiązania nie brakuje, czasami łatwo jest zgubić się w gąszczu doniesień. Przygotowaliśmy dla Was krótki zbiór pytań i odpowiedzi, które raz na zawsze rozwieję wszelkie wątpliwości dotyczące nowego obowiązku.

Kiedy należy wykonać kontrolę?

Czas na wykonanie pierwszego przeglądu mamy do 28 kwietnia 2024 roku. Częstotliwość kolejnych kontroli będzie zależna od mocy i typu kotłów grzewczych. Przeglądy powinny odbywać się co najmniej raz na:

a) 5 lat – dla kotłów o nominalnej mocy cieplnej od 20 kW do 100 kW,

b) 2 lata – dla kotłów opalanych paliwem ciekłym lub stałym o nominalnej mocy cieplnej większej niż 100 kW,

c) 4 lata – dla kotłów opalanych gazem o nominalnej mocy cieplnej większej niż 100 kW,

d) 3 lata – dla źródeł ciepła niewymienionych w lit. a–c, dostępnych części systemu ogrzewania lub połączonego systemu ogrzewania i wentylacji o sumarycznej nominalnej mocy cieplnej większej niż 70 kW

Nieco inaczej sprawa wygląda w przypadku klimatyzacji. Ocenie efektywności energetycznej poddawane będą instalacje o nominalnej mocy chłodniczej większej niż 12 kW oraz połączone systemy klimatyzacji i wentylacji o sumarycznej nominalnej mocy chłodniczej większej niż 70 kW. Taka ocena ma się odbywać co najmniej raz na 5 lat.

Co obejmuje kontrola systemu ogrzewania i klimatyzacji?

Podczas przeglądu audytorzy koncentrują się na gruntownej ocenie sprawności całego systemu ogrzewania. Pod lupę brana jest sprawność wytwarzania, regulacji i przesyłu ciepła w warunkach codziennego użytkowania. Bardzo ważnym punktem kontroli jest również weryfikacja i dobór wielkości źródła ciepła do wymogów grzewczych budynku, a także analiza potencjalnych optymalizacji, które miałyby zwiększyć efektywność pracy obu instalacji.

Istnieje jeden wyjątek, w którym cykliczne przeglądy nie muszą obejmować oceny źródła ciepła. Ma on miejsce wtedy, gdy od czasu przeprowadzenia ostatniej kontroli nie dokonano zmian w:

systemie ogrzewania
połączonym systemie ogrzewania i wentylacji
zmian w charakterystyce energetycznej budynku.

Co może znaleźć się wśród propozycji modernizacji?

Jak wspomnieliśmy wyżej, po zakończonej kontroli właściciel lub zarządca budynku powinien otrzymać propozycje modernizacji usprawniających pracę obu systemów. W zależności od przypadku, audytor może zaproponować:

Całkowitą wymianę źródła ciepła lub systemu klimatyzacji
Wymianę zaworów termostatycznych w lokalach
Wprowadzenie zdalnego systemu zarządzania energią
Wymianę lub wzmocnienie izolacji cieplnej
Modernizację przesyłu ciepła z nieogrzewanych pomieszczeń do części ogrzewanych

Zwolnienie z kontroli ogrzewania i klimatyzacji – jak je uzyskać?

Ustawodawca przewiduje jeden wyjątek, w którym zarządca budynku jest zwolniony z obowiązkowych przeglądów. Dotyczyć on będzie systemów ogrzewania i klimatyzacji wyposażonych w systemy automatyki i sterowania. Skąd taki pomysł? Nowoczesne systemy sterowania pozwalają na śledzenie pracy systemów w czasie rzeczywistym, na bieżąco alarmując właściciela o spadku sprawności lub zakłóceniach na instalacji. Co ważne, pod ten wyjątek podpadają systemy ogrzewania lub klimatyzacji z opcją sterowania czynnikiem grzewczym lub chłodzącym w celu zapewnienia optymalnego wytwarzania, przesyłu, magazynowania i wykorzystywania energii cieplnej.

Czy przegląd kotłowni to to samo co kontrola systemu ogrzewania?

Nie. To częsty błąd w interpretacji przepisów, który może nieść ze sobą poważne konsekwencje. Dlaczego sam przegląd kotła nie wystarczy? Ponieważ poza kotłem, choć niewątpliwie ważnym, system ogrzewania składa się z wielu innych urządzeń instalacyjnych. Jedynie gruntowna kontrola całej instalacji może dać pełen obraz jej efektywności energetycznej wraz z potencjalnymi zagrożeniami.

Kto może zrobić przegląd systemu ogrzewania i klimatyzacji?

Do przeprowadzania kontroli uprawnione są jedynie audytorzy figurujący w wykazie uprawnionych do kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji. Warunkami wpisu do ww. wykazu są:

uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej

lub

kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń wytwarzających, przetwarzających, przesyłających i zużywających ciepło oraz innych urządzeń energetycznych.

Jakie kary za brak przeglądu centralnego ogrzewania i klimatyzacji?

Jak czytamy w art. 41, pkt.5 ustawy o charakterystyce energetycznej budynków:

Kto nie wykonuje obowiązku, o którym mowa w art. 23 „okresowe kontrole budynków w czasie ich użytkowania w zakresie systemu ogrzewania lub klimatyzacji” ust. 1, podlega karze grzywny.

Jak wysoka może być to kara? Choć ustawodawca nie precyzuje kwot, możemy zasugerować się grzywnami, jakie wyznaczane są w przypadku braku ważnego świadectwa energetycznego budynku lub lokalu. Te mogą sięgać od kilkuset, do nawet 5 000 złotych.

Jakie dokumenty warto przygotować przed planowaną kontrolą?

Aby planowany przegląd odbył się sprawnie i bez zakłóceń, warto zawczasu przygotować komplet dokumentów i informacji. Będą to:

dokumentacja architektoniczna budynku (rzuty, przekroje) wraz z opisem jego konstrukcji
informacje o przeprowadzonych modernizacjach systemów
świadectwo energetyczne budynku, jeśli Państwo takowe posiadacie,
informacje o rocznym zużyciu ciepła oraz mocy zamówionej,
dane o systemie grzewczym – sposób przekazywania ciepła w pomieszczeniach, rozdział czynnika grzewczego, typ grzejników,
informacje o sposobie regulacji i przesyłu ciepła,
dokumentacja techniczna kotłów oraz instalacji grzewczej i kominowej,
informacje na temat częstotliwości przeprowadzania przeglądów instalacji grzewczej – mile widziane będą również protokoły z poprzednich przeglądów.

Uff, to by było na tyle! Mamy nadzieję, że nasz zbiór pytań i odpowiedzi pomógł Wam w lepszym zorientowaniu się w kwestiach związanych z obowiązkowymi przeglądami.

Pamiętajcie, że czasu na wykonanie pierwszej kontroli jest coraz mniej, a z biegiem czasu coraz trudniej będzie o rezerwację dogodnego dla Was terminu!

Aby oszczędzić sobie nerwów w kwietniu, zawczasu zaplanujcie przegląd instalacji z naszymi audytorami. Zapraszamy do kontaktu i bookowania kontroli poprzez naszą skrzynkę mailową: info@efektywniej.pl.

Tekst i opracowanie: Julia Szafran